ظهور منجی موعود، سرآغاز تحولات عظیم در تمامی عالم

ظهور منجی موعود چه تحولاتی در جهان بیرون و درون انسان ها ایجاد می کند؟

در مقالات قبلی از مجموعه مقالات آیندۀ جهان در قرآن، تعدادی از آیات الهی دربارۀ تحولات آیندۀ جهان در زمان ظهور را باهم مرور کردیم. در این مقاله به ذکر آیاتی دیگر در این باره می پردازیم.

قرآن کریم روز ظهور منجی موعود را با عبارت شیرینِ «ایام الله» توصیف کرده است: «وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ؛ و ایام اللّه را به آنان یادآوری کن، که در آن برای هر شکیبای شکرگزار، نشانه هایی است.» [1]

یوم الله به معنای روزی است که در آن خداوند با عالی ترین و کامل ترین جلوه هایش در جهان تجلی می کند و قدرت، رحمانیت و حکمت خدا به تمامی آشکار می شود. یکی از مصادیق ایام الله، روز ظهور منجی موعود است.[2] به دلیل اهمیت فوق العاده ای که یادآوری این روز در تقویت روحیۀ بردباری و استقامت مؤمنان دارد، خداوند از پیامبرش می خواهد که آن را دائماً به مردم یادآوری کند، تا اهل صبر و اهل شکر شوند و بدانند که سختی ها و دردسرهایی که ظالمان و کافران برای آن ها ایجاد می کنند، پایدار نخواهد بود. خداوند در این رابطه دستورالعملی به مؤمنان می دهد و از آن ها می خواهد در برابر جهالت ها و ظلم های کسانی که به ایام الله و تحقق وعده های الهی امید ندارند صبر پیشه کنند، تا خداوند در وقت مشخص شده، هر قومی را به پاداش اعمالش برساند.[3]

یکی از القاب حضرت مهدی (علیه السلام) لقب «بقیة  الله» است. بقیة  الله از تعابیر قرآنی است و به معنای چیزی است که از طرف خداوند برای انسان باقی می ماند. چنان که در احادیث آمده، حضرت مهدی (علیه السلام) هنگام ظهور به دیوار کعبه تکیه می زنند و ضمن قرائت آیه 86 سورۀ هود، «بَقِيَّةُ اللهِ  خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ»، خود را بقیة  الله معرفی می کنند و می فرمایند «انا بقیة اللّه و حجّته»؛ مؤمنان نیز هنگام اهداء تهیت و سلام به محضر ایشان، حضرت را با همین نام خطاب می کنند و می گویند: «السلام علیک یا بقیةاللّهِ فی ارضه».[4] علت استفاده از این نام این است که حضرت مهدی (علیه السلام) تنها بازمانده از نسل انبیاء و ائمه (علیه السلام) و تنها خلیفۀ بازماندۀ خدا بر زمین هستند. تمام نمایندگان و فرستادگان الهی در طول قرن ها به دست افراد جاهل و هواپرست به شهادت رسیدند و تنها ایشان هستند که از نسل فرستادگان الهی باقی مانده اند و قرار است رسالت آن ها برای استقرار دین حق بر جهان را به سرانجام برسانند.

روز ظهور موعود؛ روز تجلی تمام زیبایی ها

خداوند در آیۀ 53 سورۀ فصلت، از زمانی در آینده سخن می گوید که صفوف حق و باطل از هم جدا شده و نشانه های خداوند در جهان درون و بیرون انسان ها آشکار می شود: «سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ؛ به زودی نشانه های خود را در کرانه ها و اطراف جهان و در نفوس خودشان به آنان نشان خواهیم داد، تا برای آنان روشن شود که بی تردید او حق است.»

یکی از مصادیق این آیه که مفهوم آن را به وضوح مشخص می کند، حرکت جهانی اربعین است. در اربعین، میلیون ها انسان عاشق با آنکه اعتقادات و ملیت های متفاوتی دارند، اما همگی در درون خود به درجاتی از صلح، وحدت و عشق رسیده اند و فارغ از همۀ محدودیت هایی که آن ها را از حرکت به سمت کمال بازمی دارد، حول محور انسان کامل جمع شده اند؛ این یعنی تجلی یافتن حق در نفوس این افراد. از سوی دیگر، همۀ این افراد به سمت مرقد یک امام معصوم حرکت می کنند که کامل ترین و عالی ترین جلوۀ خدا بر روی زمین است؛ این یعنی تجلی حق در جهان بیرون.

مصداق دیگر این آیه، که تجلی آیات الهی در جهان درون و بیرون را نشان می دهد و معیاری برای تشخیص حق و باطل است، واقعۀ طوفان الأقصی است. در اثر این واقعه، میلیون ها انسان از سراسر جهان دچار یک بیداری و تحول درونی شده و با برگزاری راهپیمایی های مختلف به دفاع از حق پرداختند. هر فرد منصفی که این راهپیمایی ها را ببیند، متوجه می شود که انسان های روی زمین طالب حقند و از حق دفاع می کنند و کسی که از باطل دفاع  کند، محکوم است.

مصادیق کوچک و بزرگ دیگری نیز می توان برای این آیه برشمرد؛ اما کامل ترین مصداق آن به فرمودۀ امام صادق (علیه السلام)، زمانی است که منجی موعود حضرت قائم (علیه السلام) ظهور می کنند. زمان ظهور منجی موعود زمانی است، که جلوه های حق به طور کامل در جهان و در نفوس انسان ها آشکار می گردد و طبق آیۀ 88 سورۀ صاد، «زمین به نور پروردگارش روشن می شود.» تاریکی ها، ابهام ها، گیجی ها و پوچی ها از بین می رود و پرتو ذات خداوند، همۀ حقایق را آشکار می کند.

روز پیروزی و تشرف به حریم امن الهی

در آموزه های اسلامی از حادثه ای مهم به نام صیحۀ آسمانی یا ندای آسمانی نام برده شده، که در ماه رمضان از آسمان شنیده می شود و از علائم قطعی ظهور است. بنابر احادیث نقل شده از ائمه (علیه السلام) درباره آیه 4 سوره شعراء و آیه 20 سوره یونس، این آیات نیز به همین حادثه اشاره می کنند:

• «إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّمَاءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ؛ اگر بخواهیم، معجزه ای بزرگ از آسمان بر آنان نازل می کنیم که فروتنانه و بی اختیار در برابرش گردن نهند.»[5]
• «وَيَقُولُونَ لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَيْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ؛ می گویند چرا معجزه ای از پروردگارش بر او نازل نمی شود؟! بگو غیب تنها برای خدا (و به فرمان او) است. شما در انتظار باشید، من هم با شما در انتظارم!»[6] یعنی نوبت نزول آیه و نشانه از غیب هم می رسد و در آن روز خواهید دانست که نصرت و پیروزی از آنِ چه کسی است.

محتوای این صیحه، بشارت به ظهور منجی موعود حضرت مهدی (علیه السلام) و بیان نام ایشان است. پس از شنیده شدن این ندا مردم جهان در دو صف قرار می گیرند؛ عده ای در صف یاران حضرت مهدی (علیه السلام) و عده ای در صف یاران شیطان. با این صف بندی، دو جبهۀ حق و باطل مقابل هم ایستاده و پس از وقوع نبردهایی بین آن ها، درنهایت جبهۀ حق غالب شده و وعدۀ پیروزی مستضعفان بر مستکبران محقق می گردد.

یکی از دلایل اتفاق افتادن صیحۀ آسمانی چند ماه قبل از ظهور منجی موعود، رحمانیت خداوند است. خداوند مهربان با این کار، از یک سو به طالبان حق و حقیقت فرصت می دهد که توبه کرده و خود را برای پیوستن به سپاه حضرت مهدی (علیه السلام) و نقش آفرینی در حکومت صالحان آماده کنند و از سوی دیگر، حجت را بر همگان تمام می کند، تا کسی در روز جزا بهانه ای برای ایمان نیاوردن نداشته باشد. گاهی دیده می شود که از نسل مسیحیان، یهودیان یا حتی کفار، فرزندانی به دنیا می‎ آیند که در اثر مطالعه و کسب معرفت به حقانیت دین اسلام پی برده و شیعه می شوند. لذا خداوند از روی رحمت و عشق وصف ناشدنی خود نسبت به بندگان، فرصت توبه و بازگشت را در اختیار همه می گذارد؛ اما این فرصت فقط تا پیش از ظهور منجی موعود است و زمانی که روز پیروزی فرا برسد و حق و باطل به طور کامل آشکار شود، توبه هایی مانند توبۀ فرعون در زمان غرق شدن، دیگر فایده ای نخواهد داشت و چنین ایمانی کارآمد نخواهد بود. در این باره در سوره مبارکه شعراء آیات 205 و 206 چنین آمده: «أَفَرَأَيْتَ إِنْ مَتَّعْنَاهُمْ سِنِينَ ثُمَّ جَاءَهُمْ مَا كَانُوا يُوعَدُونَ؛ پس خبر ده اگر ما آنان را سالیانی بهره مندی و برخورداری دهیم، سپس آن عذابی که به آن تهدید می شدند، به سراغشان می آید.» همچنین در سورۀ سجده، آیه 29 اینگونه عنوان شده: «قُلْ يَوْمَ الْفَتْحِ لَا يَنْفَعُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِيمَانُهُمْ وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ؛ بگو در روز فتح، ایمان آنان که کافر بودند سودی نبخشد و به آن ها مهلتی داده نخواهدشد.» منظور از روز فتح به فرمودۀ امام صادق (علیه السلام) روزی است که دنیا برای ظهور حضرت قائم (علیه السلام) مهیا می شود و فتح و پیروزی برای ایشان حاصل می گردد.[7]

[1]  سوره ابراهیم، آیه 5

[2]  الخصال، ج۱، ص۱۰۸

[3]  سوره جاثیه، آیه 14

[4]  شیخ صدوق، کمال الدین، باب ۳۲، حدیث ۱۶.

[5]  سوره شعراء، آیه 4

[6]  سوره یونس، آیه 20

[7] تأویل الایات الظاهره، ص۴۳۸