اثبات امکان طول عمر امام زمان و بررسی مکان سکونت ایشان

دو موضوعی که همواره علاوه بر شیعیان برای پیروان سایر ادیان و مذاهب  هم محل سؤال بوده، طول عمر امام زمان (عجل الله فرجه الشریف) و محل سکونت ایشان است. برای افراد بسیاری این سؤال مطرح می شود که چگونه ممکن است، فردی حدود هزار سال زندگی کند؟ مگر ممکن است، بدن انسان بتواند قرن ها به زیستش ادامه بدهد؟ اگرچه ظاهراً پاسخ به این سؤال سخت است، اما حقیقتاً به راحتی با اندکی مراجعه به تاریخ و قدری کاوش و پژوهش میان مقاله های علمی می توانیم جواب این سؤال را پیدا کنیم. در تورق تاریخ می بینیم که عمر طولانی اصلاً موضوع عجیب و پیچیده ای نیست، صدها نفر در طول تاریخ عمری بسیار طولانی داشته اند و قرن ها با تندرستی زیسته اند. در قرآن و سایر کتاب های آسمانی هم به وضوح به این موضوع پرداخته شده و از افراد بسیاری با چنین سرگذشتی سخن به میان آمده است، که ضمن مقاله به معرفی دقیق تر آنها می پردازیم.

موضوع طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از نظر علمی و عقلی هم قابل اثبات است. اغلب دانشمندان، پزشکان و زیست شناسان در پژوهش هایشان اثبات کرده اند که انسان با رعایت سبک زندگی صحیح و از بین بردن منطقی یک سری موانع می تواند عمری بسیار طولانی داشته باشد.

در مورد محل زندگی امام زمان هم نقل های متفاوتی وجود دارد، مکان های مختلفی مثل مدینه، کوه های ذی طوی و رضوی، مسجد سهله، مسجد جمکران و جزیرۀ خضراء مکان های حضور حضرت هستند. موضوع مهم آن است که بدانیم، ایشان مکان ثابتی برای سکونت ندارند و از نظرها مخفی هستند، یا با چهرۀ ناشناس به تردد بین مردم می پردازند. هر کدام از ما ممکن است بارها با ایشان برخورد کرده باشیم، اما ایشان را نشناسیم. مسئلۀ امنیت جان امام بسیار مهم است و دشمنان حضرت نباید از محل سکونت ایشان باخبر باشند. به همین دلیل هم در اغلب روایت های اهل بیت (علیهم السلام) ردی از غربت، تنهایی و آوارگی حضرت می بینیم. بیابان گردی، کوه نشینی، مجهول بودن محل زندگی ایشان و ناشناس زیستن از خصوصیات ویژۀ ایشان است.

اگر شما هم مشتاقید، دلایل مختلف اثبات امکان طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را بدانید و به صورت مبسوط از مکان زندگی ایشان بخوانید، با ما همراه باشید.

مروری بر امکان طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)

در این بخش می خواهیم به اثبات موضوع طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بپردازیم. با وجود آنکه امروزه امکان طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) موضوعی مبهم به نظر می رسد، اما جالب است که بدانیم، این موضوع از نظر علمی، عقلی، فلسفی، روایی و تاریخی امکان پذیر است. حال به توضیح مختصر هر کدام از این موارد می پردازیم:

امکان طول عمر در قرآن و سایر کتاب های آسمانی

در قرآن می بینیم که امکان طول عمر برای انسان وجود دارد، همان طور که حضرت نوح[1] حدود هزار سال عمر کردند و فقط 950 سال آن به رسالت مشغول بودند. در ماجرای حضرت یونس هم می بینیم که قرآن می فرمایند: «اگر یونس از تسبیح کنندگان نبود، تا قیامت در شکم ماهی می ماند.[2]» پس به راحتی می توانیم نتیجه بگیریم که اگر خدا بخواهد، انسان می تواند صدها سال عمر کند و طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) حقیقتی دور از ذهن نیست. در تورات به افراد بسیاری اشاره شده که عمری طولانی داشته اند، 905 سال سن نوش، 969 سال سن متوشالح و عمر 910 سالۀ قینان از این دست مثال ها هستند[3]. علاوه بر آن در انجیل هم به افراد متعددی که 900 تا 2000 سال زیسته اند، اشاره شده است[4]. مسیحیان هم مثل مسلمانان معتقدند، حضرت مسیح تا کنون زنده اند و حدود 2000 سال از غیبت ایشان می گذرد. پس عمر طولانی موضوعی قابل انکار نیست و طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) قابل توضیح است.

امکان طول عمر در روایات

در روایات هم بارها به امکان طولانی بودن عمر افراد و مخصوصاً اولیاء خدا اشاره شده است و طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) هم به عمر حضرت نوح و حضرت خضر تشبیه شده است. حضرت خضر از پیامبران الهی هستند و بر اساس روایات معتبر هنوز زنده اند. امام رضا (علیه السلام) هم عمر ایشان را تا قیامت دانسته اند[5]. امام صادق (علیه السلام) هدف خدا از عمر طولانی حضرت خضر را اقدامی برای اثبات طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) خوانده اند[6]. علمای شیعه در کتاب های معتبر زیادی به توضیح این موضوع پرداخته اند، از جمله شیخ صدوق در فصل المعمرون در کتاب کمال الدین و تمام النعمة و شیخ طوسی در کتاب الغیبة[7].

اهل سنت هم به این موضوع مهم بی توجه نبوده اند و اعتقاد شیعۀ امامیه را در مورد طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و زنده بودن ایشان صحیح می دانند. آنها برای اثبات این موضوع به افرادی که قرن ها زیسته اند، اشاره می کنند، افرادی مثل حضرت خضر، الیاس یا ذوالقرنین که 3000 سال زیسته است[8].

امکان طول عمر در تاریخ

آنچه در تاریخ ثبت شده می تواند بهترین دلیل برای اثبات امکان طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) باشد. کتاب های فراوانی به این موضوع پرداخته اند، المعمرون تألیف محمدبن سائب، المعمرون و الوصایا تألیف ابن محمد سجستانی، تفسیر الجواهر تألیف طنطاوی برخی نمونه های تاریخند. در این کتاب ها از عمر 670 سالۀ حضرت هود، عمر 930 سالۀ حضرت آدم[9]، عمر 912 ساله حضرت شیث ، عمر 862 ادریس ساله، حدود 600 سال سن بخت النصر و حدود 4000 سال سن لقمان[10] حکیم سخن به میان آمده است[11].

امکان طول عمر از نظر علمی و عقلی

از نظر عقلی هیچ قاعده و برهانی وجود ندارد که به محال بودن طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) دلالت کند. به همین دلیل به طور کلی نمی توانیم طول عمر انسان را انکار کنیم[12]. از نظر علمی هم امکان زیست طولانی وجود دارد. بعضی محققان ژن های عامل جاودانگی سلول ها را کشف کرده اند، که می توانند سلول های آسیب دیده را ترمیم کنند. آنها در آزمایشی این ژن ها را فعال کردند و دیدند که تحلیل فیزیکی اندام ها منجر به مرگ می شود، نه مرگ سلولی آنها[13].

پژوهشگران با آزمایشی از نوع ژن درمانی توانستند، قدرت و حجم ماهیچه ها را در بیماری های خاص یا پیری بازیابی کنند[14]. تحقیقات عمده روی گروه بزرگی از سالمندان نشان داده که مرگ زودرس آنها به دلیل یأس آنها یا به دلیل عوارضی مثل سکته، عفونت ریه، پوکی استخوان و … بوده است. پس با وجود سبک زندگی سالم می توان عمری بسیار طولانی داشت. مرگ هم مثل سایر عوامل طبیعی دلایلی دارد که اگر این دلایل رفع شوند، مرگ هم به تأخیر می افتد. تحقیقات محققان چنان دیدگاه آنها را نسبت به طول عمر تغییر داده که می گویند، قطعاً برای کوتاهی عمر باید دنبال دلیل باشیم، نه طول عمر. پروفسور اتینگر از بزرگان دانش کریونیک[15] معتقد است که بشر قرن 21 می تواند هزاران سال زندگی کند. همان طور که دانشمندان توانستند، عمر کوتاه حشرۀ میوه را به 900 برابر برسانند[16]. دانشمند هایی مثل وایزمن، فلوکر، کیلور دهاوز،اتینگر و دیمند وبرل معتقدند، انسان می تواند چندصد سال زندگی کند.

محل سکونت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)

بعد از موضوع طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به موضوع محل سکونت حضرت می پردازیم که روایت ها و نظرهای مختلفی در مورد آن وجود دارد. برای پاسخ به این سؤال که حضرت کجا زندگی می کنند، ابتدا لازم است به دوران مختلف حیات ایشان اشاره کنیم. ایشان 5 سال ابتدای عمرشان را در سامرا زندگی کردند، سپس در دوران غیبت صغری هم در مدینه و عراق به ویژه سامرا ساکن بودند، که فقط یاران خاص ایشان از مکان حضورشان آگاه بودند.

در مورد محل سکونت حضرت در دوران غیبت کبری مکان های مختلفی گزارش شده است، اما پیش از آن لازم است به نکتۀ مهمی اشاره کنیم. ایشان دائم در حال سفرند و مکان ثابتی برای زندگی ندارند؛ زیرا همواره جان ایشان در خطر است و ممکن است برای ایشان مشکلی ایجاد شود. امیرالمؤمنین (علیه السلام) ایشان را تنها، آواره، بی یاور و رانده شده معرفی کردند. با این حال شیعیان از ایشان غافلند و برای آمدنشان استغاثه نمی کنند.

به طور کلی مکان هایی که بسیار محل رجوع امام هستند، در روایت ها و مکاشفه ها مشخص شده اند. مدینه[17] از مهم ترین شهرهای محل تردد حضرت است. از مکان های دیگری که ذکر شده می توانیم به کوه ذی طوی[18] که در یک فرسخی مکه است، اشاره کنیم. همین طور کوه رضوی[19] هم در بیرون مدینه از مکان های محل سکونت حضرت است. تردد امام به مسجد سهله و مسجد جمکران هم فراوان است. در بعضی نقل ها آمده که امام به جزیرۀ خضراء یا باب آندلس در جنوب اسپانیا هم رفت و آمد دارند. البته در این مورد بین دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد. این نقل از دوران صفویه در ادبیات شیعه وجود دارد، که علامه مجلسی در جلد 7 کتاب بحارالأنوار و محدث نوری هم گزارش هایی در این مورد آورده اند.

به طور کلی آنچه مسلم است، آن است که ایشان در مکان های مختلفی تردد دارند و مکان ثابتی برای سکونت ندارند، اما بعضی مکان ها بیشتر به حضور ایشان متبرکند.

در این مقاله به بررسی موضوع طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و محل سکونت حضرت پرداختیم. اگرچه این دو موضوع اهمیت مهمی بر اندیشۀ امامت در شیعه ندارد، اما گاهی لازم است با دلایل و مثال هایی منطقی به توضیح بعضی امور بپردازیم، تا شکی در آن باقی نماند.

[1]  قرآن کریم، سوره عنکبوت، آیه 14

[2]  قرآن کریم، سوره صافات، آیات 142 و 144

[3]  تورات، ترجمه فاضل خالقی، سیر پیدایش، باب 5، آیات 5 تا 32

[4] انجیل، کتاب اعمال سولان، باب اول، آیات 1 تا 12

[5]  صافی گلپایگانی، لطف اله، منتخب الأثر فی الامام الثانی عشر، تهران، منیر، 1393، ج 2، ص 283

[6]  مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار لدرر الأخبار الأئمه الأطهار، علی اکبر غفاری، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج 51،ص 222

[7]  طوسی، محمد بن الحسن، الغیبة للطوسی (الغیبة للحجة)، قم: دارالمعارف الإسلامیة، 1411 ه.ق، ص 113 تا 115

[8]  ابن جوزی، یوسف‌بن‌قزاوغلی، تذکرة الخواص، قم، ذوی القربی، 1385، ص 365

[9] مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار لدرر الأخبار الأئمه الأطهار، علی اکبر غفاری، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج 11، ص 269

[10]  همان

[11]  محمدی مقدم، قربان علی، آخرین امید، مشهد، راز توکل، 1394، ص 352 تا 347

[12]  طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1378، ج 12، ص 52 و 35

[13]  ماهنامه پیام زن، ش 92، ص 94

[14]  ماهنامه دانشمند، ش 432، ص 21

[15]  سرما زیستی

[16]  مطهری، مرتضی، قیام و انقلاب مهدی، تهران، صدرا، 1385، ص 53

[17]  مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار لدرر الأخبار الأئمه الأطهار، علی اکبر غفاری، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج1، ص 340

[18]  همان، ج 52، ص 306 و ج 53، ص 97

[19]  کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق، ج 1، ص 328