بررسی ویژگی‌ها و خصوصیات منجی مسیحیت در نسخه‌های گوناگون انجیل

مسیحیت یکی از ادیان ابراهیمی است که بیشترین پیروان را در سراسر جهان دارد و یکی از مهم‌ترین فلسفه‌ها پیرامون آینده جهان و منجی موعود را به پیروان خود ارائه می‌کند، اما با توجه به تفاوت در نسخه‌های مختلف انجیل این سوال همواره وجود داشته که منجی مسیحیت کیست؟ آیا کسی که از او با نام پسر انسان یاد می‌شود همان عیسی مسیح (علیه‌السلام) است، یا پسر انسان نجات‌دهنده دیگری است؟

عیسی مسیح پیامبری است که تولد و مرگش با شگفتی همراه بوده و میان پیروان او بر سر هر دوی این مسائل اختلاف است، حتی می‌توان گفت اختلاف مسیحیان تنها به اینجا ختم نمی‌شود و دامنه‌ای گسترده‌تر دارد. اولوهیت عیسی (علیه‌السلام)، قربانی شدن اسماعیل یا اسحاق و باور به عیسی (علیه‌السلام) به عنوان منجی مسیحیت از دیگر اختلافات میان نسخه‌های مختلف انجیل است.

آنچه مسلم است این است که تمامی فرقه‌های مسیحی و تمام نسخه‌های انجیل به آینده‌ای روشن بشارت می‌دهند؛ که در آن پادشاهی خدا یا ملکوت خدا توسط پسر انسان که همان منجی مسیحیت است، برپا خواهد شد. طبق باورهای مسیحی همه ما مخلوق خدا هستیم و برای حکومت به دنیا آفریده شده‌ایم،[1] اما بر ضد خدا مرتکب گناه شده و در نتیجه گرفتار لعنت او شده‌ایم.[2] اما خدا با قربانی کردن پسرش عیسی بار این گناه را از دوش ما برداشته و در نتیجه هر کسی به آیین مسیحیت ورود کند، از هر گناهی پاک و مبرا خواهد شد.[3] خداوند یک روز خلقت را به حالت اولیه و کامل آن بازخواهد گرداند،[4] این حالت آرمانی و کامل توسط خود خدا و با رجعت دوباره پسر انسان اتفاق خواهد افتاد، که مسیحیان از آن با اصطلاح پادشاهی خدا یا ملکوت خدا یاد می‌کنند.

مسیحیان اعتقاد دارند که عیسی روح‌الله همراه دو تن دیگر مصلوب شده و پس از سه روز در برابر چشمان حضرت مریم (سلام‌الله‌علیها) زنده شده به آسمان عروج کرده است. این عقیده نه تنها از نظر اسلام اشتباه است؛ بلکه حتی در انجیل برنابا هم اثری از آن دیده نمی‌شود. قرآن معتقد است که نسخه‌های موجود از انجیل که عهد جدید را شکل داده‌اند، همه در مورد حضرت عیسی (علیه‌السلام) به اشتباه کشیده شده‌اند. قرآن صراحتاً اعتقاد به تثلیث را هم از دیگر انحرافات مسیحیان برمی‌شمرد. جالب اینجاست که در انجیل برنابا هر دوی این اعتقادات مطابق با قرآن بیان شده است. در انجیل برنابا می‌خوانیم که عیسی (علیه‌السلام) کشته نشده؛ بلکه یهودای اسخریوطی مصلوب شده است. این انجیل منجی مسیحیت را هم معرفی کرده و بیان می‌کند که منجی آخرالزمان یشوع یا عیسی (علیه‌السلام) نیست، بلکه محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است، علاوه بر این در انجیل برنابا آمده است که عیسی (علیه‌السلام) پسر خدا نبوده و از الوهیت برخوردار نیست، مسأله قربانی کردن اسماعیل هم در انجیل برنابا مطابق با قرآن بوده و با سایر نسخه‌های انجیل متفاوت است.

دین مسیحیت همواره از سمت علمای یهود رد شده و آنان حاضر به پذیرش پیامبری حضرت عیسی (علیه‌السلام) نبوده‌اند؛ با این حساب اولین سوالی که ایجاد می‌شود، این است که چرا و چگونه کلیسای مسیحی انجیل برنابا را، که بسیاری از پیشگویی‌های آن در صدر اسلام عملی شده و این مسأله می‌توانست تصدیقی بر پیشگویی‌های حضرت عیسی (علیه‌السلام) قلمداد شود، از اعتبار ساقط کرد؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال و ریشه‌یابی اختلاف میان مسیحیان پیرامون منجی مسیحیت باید تاریخچه مسیحیت را بررسی کنیم.

مروری بر تاریخچه مسیحیت

مسیحیت که در ابتدا یکی از فرقه‌های یهودی به شمار می‌رفت، در سال 312 میلادی با فرمانی توسط قسطنطین کبیر به عنوان آیینی مجزا شناخته شده و به دین رسمی روم تبدیل شد. این آزادی شروع اختلافات کلامی میان بزرگان مسیحی بود، که نهایتاً در شورای نیقیه در سال 325 میلادی با یکدیگر به تفاهم رسیده تلثیث و اناجیل چهارگانه را به رسمیت شناختند و سایر نسخه‌های انجیل را ممنوع اعلام کردند و این گونه با کنار گذاشتن انجیل برنابا و نسخه‌های دیگری از انجیل مسأله‌ای که منجر به اختلاف بود، از اعتبار ساقط کردند.

آنچه امروزه به عنوان کتاب مقدس مسیحیان شناخته می‌شود، شامل دو بخش عهد قدیم یا همان تورات و عهد جدید است که محتوای آن برگرفته از اناجیل چهارگانه؛ متی، مرقس، لوقا، یوحنا به اضافه اعمال رسولان و نامه‌های پولس قدیس به قرنطیان است. محتوای این انجیل‌های چهارگانه تنها زندگی، بیانات، پندها و نامه‌های حضرت عیسی (علیه‌السلام) را در برمی‌گیرد و مسیحیان در آیین مذهبی و احکام شرعی از تورات تبعیت می‌کنند.

پس از شورای نیقیه کلیسا دستور به جمع‌آوری سایر نسخه‌های انجیل داد، انجيل برنابا هم قرن‌ها ناپديد بود تا در قرن 16 ميلادى «فراموينو» راهب ایتالیایی یک نسخه از آن را در کتابخانه اسکوتز پنجم پیدا کرده و با خواندن آن مسلمان شد، پس از آن تا زمان کشف نسخه‌ای در روسیه نامی از این انجیل موجود نیست و حتی پس از دستیابی به نسخه اسپانیایی آن بزرگان کلیسا با ایجاد شبهات بنی‌اسرائیلی آن را کنار گذاشته‌اند. در مقدمه‌ای که آیت‌الله طالقانی بر انجیل برنابا نگاشته‌اند، تمامی شبهات موجود بررسی شده و بی‌پایه بودن آن برای هر انسان بی‌غرضی آشکار خواهد شد.[5]

آنچه مسلم است این است که منشاء مشترک همه ادیان وحی خداوند است و خداوند در قرآن همه ادیان را یکی دانسته است؛ در نتیجه وجود چنین اشتراکاتی نه تنها عجیب نیست، بلکه کاملاً عادی و مسلم است و اگر تحریفی در آموزه‌های انبیاء به وجود نمی‌آمد، اختلافی هم در محتوای ادیان حاصل نمی‌شد، جز اینکه هر پیامبر تازه‌ای دین پیش از خود را کامل می‌کرد. چنین تعصب‌ها و پنهان‌کاری‌هایی همان نشانه‌هایی است که در قرآن به عنوان خصوصیت گروهی از عالمان یهود و نصارا ذکر شده است.[6] با وجود تمامی این تحریف‌ها و پنهان‌کاری‌هایی که توسط عالمان مسیحیت اتفاق افتاده، هنوز هم می‌توان به تعریف روشنی از منجی مسیحیت با استفاده از اناجیل چهارگانه متی، مرقس، لوقا و یوحنا دست یافت.

منجی مسیحیت در نسخه‌های مختلف انجیل

بشارت به آینده روشن و سهیم شدن در آن از بزرگ‌ترین وظایف تمامی انبیا بوده است. حضرت عیسی (علیه‌السلام) هم به عنوان آخرین پیامبر دارای شریعت و کتابی که پیش از خاتم الانبیا مبعوث شده‌اند، از این قاعده مستثنی نبوده‌اند. هر چند دسترسی به اصل بیانات و سخنان ایشان با استفاده از انجیل ممکن نیست، اما آنچه که از سخنان ایشان از گزند تحریف در امان مانده و به واسطه انجیل به ما رسیده است، بیان می‌کند که حضرت عیسی (علیه‌السلام) تنها وظیفه خود را بشارت به ملکوت یا پادشاهی خدا عنوان کرده‌اند.[7] پادشاهی خدا همان آینده آرمانی یا دولت کریمه است که مسیحیان باید برای رسیدن به آن کوشش کنند. آینده‌ای که به دست منجی مسیحیت یا همان «فرزند انسان» رقم خواهد خورد:«آن گاه پسر انسان را ببینند که با قوت و جلال عظیم در ابری می‌آید. (لوقا ۲۱:۲۷)»[8]

«کمر به خدمت ببندید و چراغ خویش را فروزان نگاه دارید… شما باید آماده باشيد؛ زيرا در ساعتى كه گمان نمى‌بريد پسر انسان مى‌آيد.(لوقا 12:35,40)»[9]

«چون در رؤیاهای شب می‌نگریستم، دیدم که به ناگاه کسی مانند پسر انسان با ابرهای آسمان می‌آمد. او نزد قدیم‌الایام رسید و او را به حضور وی آوردند. (دانیال ۷:۱۳)»[10]

«زمان ظهور پسر انسان مانند روزگار نوح خواهد بود. متی ۲۴:۳۷»[11]

«وقتی صدای جنگ را از نزدیک بشنوید و یا اخبار جنگ در جاهای دور به گوشتان برسد، هراسان نشوید. این چیزها باید اتفاق بیفتد، اما هنوز آخر كار نیست. (انجیل مرقس 13:7)»[12]

«و آنگاه پسر انسان را خواهند دید که با قدرت عظیم و جاه و جلال، بر ابرها می‌آید. (انجیل مرقس ۱۳:۲۶)»[13]

«خوشا به حال فروتنان؛ زیرا ایشان وارث زمین خواهند شد. (متی ۵: ۵)»[14]

«و به او این اقتدار را بخشیده که داوری نیز بکند؛ زیرا پسر انسان است. از این سخنان در شگفت مباشید، زیرا زمانی فرا می‌رسد که همه آنان که در قبرند، صدای او را خواهند شنید و بیرون خواهند آمد. (یوحنا 5:27-28)»[15]

«پس حال که می‌دانید هر چه در اطرافمان هست نابود خواهد شد، چقدر باید زندگی‌تان پاک و خداپسندانه باشد. باید چشم به راه آن روز باشید و تلاش کنید تا آن روز زودتر فرا رسد، روزی که آسمان‌ها خواهند سوخت و اجرام آسمانی در شعله‌های آتش ذوب شده، نابود خواهند گشت، ولی ما با امید و اشتیاق در انتظار آسمان‌ها و زمین جدید می‌باشیم، که در آن‌ها فقط عدالت و راستی حکم‌فرما خواهد بود؛ زیرا این وعده خداست. (دوم پطروس 3:11-13)»[16]

«اشعیای نبی نیز می‌فرماید:«وارث تخت داوود قیام خواهد کرد و پادشاه قوم‌ها خواهد شد و امید ایشان تنها به او خواهد بود. (انجیل رومیان 15:12)»[17]

آنچه که به عنوان شاهد مثالی برای بررسی مفهوم منجی مسیحیت یا همان پسر انسان در این مقاله ذکر کردیم، تنها نمونه‌هایی بود که از انجیل‌های چهارگانه مورد تایید مسیحیان برداشت شده بود و در این بررسی پرداختن به نسخه‌های دیگر مانند انجیل برنابا را کنار گذاشتیم؛ همان طور که مشهود است از دیدگاه مسیحیان پسر انسان خواهد آمد و پادشاهی خدا را بر زمین حاکم خواهد کرد، اما پسر انسان کیست؟ آیا منجی مسیحیت همان عیسی (علیه‌السلام) است؟

منجی مسیحیت یا همان پسر انسان کیست؟

گرچه مسیحیان اصرار دارند که منجی مسیحیت یا فرزند انسان را همان حضرت عیسی معرفی کنند، اما متفاوت بودن این دو شخصیت در آیات زیادی از انجیل مشهود است؛[18] برای مثال در انجیل متی آمده است: «عیسی جواب داد؛ همان است که تو می گوئی. اما همه شما بدانید، که بعد از این پسر انسان را خواهید دید که بر دست راست قادر مطلق نشسته و بر ابر های آسمان می آید.»[19] همان طور که پیداست این آیه از قول حضرت عیسی (علیه‌السلام) بیان شده و این خود عیسی (عليه السلام) است که خبر می‌دهد، در آینده شخصی به نام پسر انسان خواهد آمد و… پس مسلماً خود عیسی (عليه السلام) که بشارت‌دهنده است، نمی‌تواند پسر انسان باشد و اگر ایشان خود را پسر انسان می‌دانستند، ساختار جمله به گونه‌ای دیگر می‌بود.

در انجيل يوحنا از زبان حضرت عیسی (عليه السلام) مى‌خوانيم: «من طالب مجد و عظمت خود نيستم در آنجا كسى است كه آن را مى‌طلبد و حكم مى‌كند».[20]

و یا در آیاتی از انجیل متی آمده است: «هم‌چنان که برق از مشرق ساطع شد تا در مغرب ظاهر شود، ظهور پسر انسان نیز چنین خواهد شد، آنگاه نشانه پسر انسان در آسمان پدیدار شود و جمیع طوایف زمین سینه‌زنی کنند و پسر انسان را ببینند که بر ابرهای آسمان با قوت و جلال می‌آید، آسمان و زمین زایل خواهد شد، اما سخن من هرگز زایل نخواهد شد، اما از آن روز و ساعت هیچ کس اطلاع ندارد، حتی ملائکه آسمان، جز پدر من و بس، شما نیز حاضر باشید؛ زیرا در ساعتی که گمان نبرید پسر انسان می‌آید.»[21] مطابق نوشته مستر هاکس، محقق آمریکایی، کلمه پسر انسان که همان منجی مسیحیت است، در انجیل و ملحقات آن ‌ 80 بار تکرار شده که فقط 30 مورد آن با حضرت عیسی (علیه‌السلام) منطبق است و 50 مورد دیگر از نجات دهنده‌ای سخن می‌گوید، که در آخرالزمان ظهور کرده و عیسی مسیح (علیه‌السلام) نیز با او می‌آید و از ساعت و روز ظهور او جز خدا کسی اطلاع ندارد.

با توجه به آنچه گفته شد، در بررسی اجمالی عهد جدید به این نتیجه خواهیم رسید که منجی مسیحیت «پسر انسان» است و پسر انسان شخصیتی متفاوت از «حضرت عیسی(علیه‌السلام)» دارد و برای فهم این نکته که او کیست باید به دنبال شواهد و قرائن دیگری باشیم.

بازگشت دوباره عیسی (علیه‌السلام)

قرآن کریم حضرت عیسی (علیه‌السلام) را کلمه خدا و از آیات روشن الهی معرفی می‌کند. نام ایشان 25 بار در قرآن آمده است و در آیات مشخصی از قرآن به بررسی مسأله تثلیث و ادعای الوهیت عیسای نبی توسط مسیحیان پرداخته شده است.[22] قرآن مسیحیان را از فهم سرانجام زندگی حضرت عیسی (علیه‌السلام) عاجز دانسته و هیچ یک از ادعاهای مسیحیان را نمی‌پذیرد؛ علاوه بر این مسأله تحریف تمامی کتب آسمانی جز قرآن هم بارها در آیات مجزایی بیان شده است.

ظهور دوباره یا بازگشت حضرت عیسی (علیه‌السلام) در میان مسیحیان با عنوان «second coming» مشهور است. موضوع بازگشت حضرت عیسی (علیه‌السلام) در انجیل بیش از سیصد بار و در چندین باب کامل بیان شده است.[23] بر اساس بررسی‌های انجام گرفته از انجیل، مسیحیان بر این باورند که حضرت عیسی (علیه‌السلام) در آخرالزمان بازگشته و پادشاهی خدا را بر زمین استوار می‌کند. پس از ظهور عیسی (علیه‌السلام) و کشته شدن دجال صلح بر جهان حاکم خواهد شد.

اعتقاد به بازگشت حضرت عیسی (علیه‌السلام) اعتقادی مشترک میان مسیحیان و مسلمانان است. در روایات شیعه، هدف از بازگشت حضرت عیسی (علیه‌السلام) یاری کردن امام مهدی‌ (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) دانسته شده است؛ بر اساس روایات اهل تسنن حضرت عیسی ‌(علیه‌السلام) خود را وزیر امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) معرفی خواهند کرد. با بررسی منابع شیعه و سنی به این نتیجه می‌رسیم که مکه، دمشق یا بیت‌المقدس از مکان‌های احتمالی بازگشت حضرت عیسی ‌(علیه‌السلام) خواهد بود.

آنچه مسلم است این است که مسلمانان و مسیحیان هر دو در انتظار بازگشت عیسی روح‌الله هستند، تنها تفاوت در این است که مسیحیان او را منجی موعود دانسته‌اند و مسلمانان معتقدند او خواهد آمد تا منجی موعود را یاری کند. در باورهای مسلمانان اعتقاد به تمامی پیامبران الهی واجب است و با توجه به اینکه نام حضرت عیسی (علیه‌السلام) همواره در کنار منجی مسلمانان قرار میگیرد، عشق و علاقه‌ای خاص نسبت به ایشان در میان مسلمانان وجود دارد. مسلمانان نه تنها عیسی (علیه‌السلام) را بشارت دهنده به ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعال‌فرجه‌الشریف)، بلکه یاور و همراه او می‌دانند و در نتیجه انتظار برای بازگشت دوباره ایشان در کنار انتظار برای بازگشت منجی قرار می‌گیرد. حضور حضرت عیسی (علیه‌السلام) در کنار منجی موعود سبب می‌شود که مسیحیان با آغوشی باز اسلام آورده و منجی موعود را بپذیرند.

[1] سفر پیدایش فصل 1 آیه‌های 27 تا 28 فصل 2 آیه 15

[2]سفر پیدایش فصل سوم

[3] سفر پیدایش فصل 2 آیه 15 لوقا فصل 19 آیه 10

[4] سفر پیدایش فصل 65 آیه‌های 17 تا 25

[5] انجیل برنابا، ترجمه مرتضی فهیم کرمانی، مقدمه سید محمود طالقانی تهران: بی‌نام، 1346.صص یک تا شانزده

[6] آیات 75، 78 و 79 سوره مبارکه بقره

[7] بر من واجب است تا تمام شهرها را به ملكوت خدا بشارت دهم و براى اين امر فرستاده شده‌ام عهد جدید، ص۲۰۵

[8] At that time, they will see the Son of Man coming in a cloud with power and great glory.

لوقا ۲۱:۲۷

[9]Be dressed for service and keep your lamps burning…You also must be ready, because the Son of Man will come at an hour you do not expect. Luke 12:35,40

[10] I saw in the night visions, and, behold, one like the Son of man came with the clouds of heaven, and came to the Ancient of days, and they brought him near before him. Daniel 7:13

[11] As it was in the days of Noah, so will it be at the coming of the Son of Man. Matthew 24:37

[12] When you hear of wars and rumors of wars, do not be alarmed. These things must happen, but the end is still to come. Mark 13:7

[13] And then shall they see the Son of man coming in the clouds with great power and glory. Mark 13:26

[14] Blessed are the meek, for they will inherit the earth. Matthew 5:5

[15]And he has given him authority to judge because he is the Son of Man. Do not be amazed at this, for a time is coming when all who are in their graves will hear his voice. John 5:27-28

[16] Since all these things are thus to be dissolved, what sort of persons ought you be in lives of holiness and godliness, waiting for and hastening the coming of the day of God, because of which the heaven will be kindled and dissolved, and the elements will melt with fire. But according to his promise we wait for new heavens and a new earth in which righteousness dwells. 2 Peter 3:11-13

[17] And again, Isaiah says: “There shall be a root of Jesse; And He who shall rise to reign over the Gentiles, In Him the Gentiles shall hope. Romans, 15:12

[18] Jesus saith unto him, Thou hast said: nevertheless I say unto you, Hereafter shall ye see the Son of man sitting on the right hand of power, and coming in the clouds of heaven. Matthew 26:64

[19] انجیل متی ۲۶:۶۴

[20] انجیل یوحنا، ص 317، رقم 50

^[21] Then the sign of the Son of Man will appear in heaven, and then all the tribes of the earth will mourn, and they will see the Son of Man coming on the clouds of heaven with power and great glory…But of that day and hour no one knows, not even the angels of heaven, but My Father only. Matthew 24:30, 36

[22] وَ إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَنتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِى وَ أُمِّى إِلَهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ لِى أَنْ أَقُولَ مَا لَيْسَ لِى بِحَقٍّ إِنْ كُنتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ مَا فِى نَفْسِى وَ لَا أَعْلَمُ مَا فِى نَفْسِكَ إِنَّكَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ»* «مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا مَا أَمَرْتَنِى بِهِ أَنْ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّى وَ رَبَّكُمْ وَ كُنتُ عَلَيْهِمْ شَهِيداً مَّا دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِى كُنتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَىْ‏ءٍ شَهِيدٌ (آیات 116 و 117 سوره مبارکه مائده)

[23] انجیل متی باب ۲۴ و ۲۵ و انجیل مرقس باب ۱۳